NGUYỄN VĂN RÔ (1921–1997) – “Tre”, 1955
Chất liệu: Sơn mài nền đỏ son, họa tiết vàngKích thước: 140 × 85 cm (mỗi tấm)Ký tên, đóng triện và ghi năm âm lịch ở góc phải dướiKhung: Viền sơn mài khảm vỏ trứng chạy trọn phần trên và dưới mỗi tấm, tạo thành khung trang trí sang trọngNguồn gốc: Bộ sưu tập tư nhân tại Paris
Trong phiên đấu giá Légendes & Avenir Centenaire de lÉcole des Beaux-Arts tổ chức tại Paris ngày 16/11/2025, cặp tranh sơn mài Tre của họa sĩ Nguyễn Văn Rô đã được gõ búa ở mức 26.000 euro, vượt trên khung ước lượng 15.000 20.000 euro.
Giá này chưa bao gồm phí thuế (khoảng 2530%), đưa tổng thanh toán lên khoảng 32.500 34.000 euro.
Tre biểu tượng của nhân cách và khí tiết người Việt
Khác với trúc (thân nhỏ, lá mảnh dài), toàn bộ tác phẩm này thể hiện cây tre Việt Nam thuần túy:
Thân to, đốt lớn, ống thẳng, cho thấy sức sống mạnh mẽ.
Lá tre xoè rộng, gợi bóng mát và tính mộc mạc của làng quê.
Treo đứng thành cụm, biểu trưng cho sự đoàn kết, vững vàng.
Trong mỹ thuật Á Đông, tre là biểu tượng rõ rệt của bậc quân tử:
mộc mạc nhưng cứng cỏi, bền bỉ mà khiêm nhường một hình ảnh rất gần với tinh thần người Việt.
Nguyễn Văn Rô sử dụng nền đỏ son phẳng lì kết hợp tre vàng để tạo cảm giác sang trọng, quý phái mà vẫn giữ vẻ thanh đạm. Redgold vốn là cặp màu cát tường trong văn hoá Á Đông, gợi sự thịnh vượng, may mắn.
Phần chữ Hán Dịch nghĩa và ý tứ
Dòng chữ vàng được khắc họa bằng lối thư pháp mềm mại, gồm hai câu đối mang ý nghĩa ca ngợi khí chất của tre:
NGUYÊN VĂN CHỮ HÁN (đọc từ ảnh)
勁節挺堅歲寒知
芳心自嘗早著春
DỊCH NGHĨA TIẾNG VIỆT
Tiết cứng vươn cao, đến mùa lạnh mới tỏ;
Lòng thơm tựa hương, từ sớm đã báo xuân.
Ý thơ nhấn mạnh:
Tre chỉ bộc lộ phẩm chất kiên cường khi gặp gió lạnh.
Tấm lòng người quân tử dù lặng lẽ nhưng luôn tỏa hương trước thời cuộc.
Đây là bài minh hoạ kinh điển trong tranh tre của dòng hội họa Á Đông, thể hiện mỹ cảm vừa trang nhã vừa triết lý.
Niên hiệu âm lịch
Bên trái ghi rõ:
乙未年 十月 十四日
Ngày 14 tháng 10 năm Ất Mùi (1955).
Điểm nổi bật nhất của tác phẩm:
Nền đỏ son được mài phẳng bóng, rất khó đạt trong kỹ thuật sơn ta truyền thống.
Tre vàng xử lý theo lối tạo hình tinh gọn, không rườm rà nhưng giàu thần thái.
Viền khảm vỏ trứng phía trên và dưới tạo cảm giác như một khung nội thất trang trí phong cách cung đình, tăng vẻ sang trọng hiếm có.
Cặp tranh Tre 1955 cho thấy tay nghề sơn mài truyền thống của Nguyễn Văn Rô ở đỉnh cao sắc sảo, mượt mà, trang nhã. Đây là loại tác phẩm hiếm gặp trên thị trường quốc tế, đặc biệt khi còn đầy đủ chữ ký, triện, niên hiệu và nguồn gốc rõ ràng.
Phiên đấu giá lần này tiếp tục khẳng định sức hấp dẫn của sơn mài Việt Nam không chỉ ở kỹ thuật mà còn ở chiều sâu biểu tượng văn hóa.
Le Auctions