HENRI DABADIE (1867–1949) – ÁNH VÀNG ANGKOR TRONG HỒI ỨC PHƯƠNG ĐÔNG
Tác phẩm “Le temple d’Angkor Vat, la balustrade des Naga” của họa sĩ Henri Dabadie (1867–1949) đã được giới thiệu trong phiên “Indochine Chapitre 20” do nhà đấu giá Lynda Trouvé tổ chức tại Hôtel Drouot – Room 5, Paris, ngày 30 tháng 9 năm 2025.
Được định giá khởi điểm chỉ 800 1.200 euro, bức tranh đã gây bất ngờ khi được gõ búa ở mức 10.000 euro, tương đương khoảng 13.000 euro sau thuế và phí 30%, phản ánh sức hút ngày càng mạnh của mỹ thuật Đông Dương trên thị trường quốc tế.
Một khung cảnh huyền ảo của Angkor
Bức tranh sơn dầu kích thước 50,5 × 44,5 cm, ký tên Henri Dabadie ở góc phải, khắc họa hình ảnh đền Angkor Wat trong buổi sớm vàng rực, nhìn qua lan can rồng Naga. Ánh sáng được xử lý bằng sắc vàng mật ong, lan tỏa lên nền đá rêu phong và mặt hồ phẳng lặng, khiến cảnh vật vừa thực vừa như mờ trong ký ức.
Dabadie nắm bắt không khí phương Đông bằng con mắt tinh tế của một người châu Âu từng đắm mình trong vùng đất Indochine nơi ông đã sống, vẽ và suy ngẫm trong nhiều năm đầu thế kỷ XX.
Họa sĩ và hành trình đến với Đông Dương
Henri Célestin Louis Dabadie, sinh năm 1867 tại Pau (Pháp), là học trò của Jules-Élie Delaunay và Henri Michel-Lévy. Ông bắt đầu triển lãm tại Salon des Artistes Français từ năm 1894, và đến năm 1928 được trao Giải thưởng Đông Dương (Prix de lIndochine) một giải danh giá khuyến khích họa sĩ Pháp sáng tác về vùng Viễn Đông.
Sau khi nhận giải, Dabadie sang Đông Dương, dừng chân tại Hà Nội và nhiều lần đến Campuchia, Lào, và miền Trung Việt Nam. Những bức tranh của ông về Angkor, Huế, hay vịnh Hạ Long được coi là tư liệu thị giác hiếm hoi về cảnh quan bán đảo Đông Dương giai đoạn thuộc địa.
Một phong cách Orientaliste mang chiều sâu Á Đông
Khác với nhiều họa sĩ orientalist vẽ Đông phương chỉ như một ảo ảnh lạ, Dabadie đi sâu vào cấu trúc ánh sáng và độ dày không khí, làm cho cảnh vật có chiều sâu và hơi thở thật.
Trong bức Le temple dAngkor Vat, sắc vàng không chỉ là màu của buổi sớm mà còn như ẩn dụ cho sự trường tồn của di sản. Mảng tối sáng được chia tiết chế, không phô trương, mà ngưng đọng, mang tính thiền định.
Ở đó, ta nhận ra cái nhìn vừa thành kính vừa chiêm nghiệm của một người phương Tây trước vẻ hùng vĩ của văn minh phương Đông. Cấu trúc bố cục dẫn dắt mắt người xem từ khối rồng Naga cong lên tiền cảnh đến đường chân trời nơi tháp chính Angkor vươn lên, tạo nên cảm giác thời gian chậm lại, không gian mở ra, đầy ánh vàng nhưng thấm đẫm hoài niệm.
Vị trí trong mỹ thuật Đông Dương
Henri Dabadie thuộc thế hệ đầu tiên các họa sĩ Pháp được cử sang Đông Dương, trước cả thời kỳ Trường Mỹ thuật Đông Dương (École des Beaux-Arts de lIndochine) thành lập. Chính nhờ những nghệ sĩ như ông, hình ảnh Đông Dương mới bước vào hội họa phương Tây không chỉ bằng sự kỳ lạ mà bằng một vẻ đẹp văn hóa thật sự.
Tranh của ông từng được trưng bày rộng rãi tại Pháp và sau này xuất hiện nhiều lần tại các sàn đấu giá quốc tế (Christies, Aguttes, Lynda Trouvé, Invaluable). Việc bức Le temple dAngkor Vat đạt giá cuối cùng khoảng 13.000 euro (tương đương hơn 360 triệu đồng) khẳng định rằng mỹ thuật Đông Dương không chỉ là một kỷ niệm thuộc địa, mà là một di sản thẩm mỹ đang được tái định giá trong thế kỷ XXI.
Tác phẩm: Le temple dAngkor Vat, la balustrade des Naga
Chất liệu: Sơn dầu trên toan
Kích thước: 50,5 × 44,5 cm
Giá khởi điểm: 800 1.200
Giá gõ búa: 10.000
Giá sau thuế & phí (30%): ~13.000
Phiên đấu giá: Indochine Chapitre 20, Lynda Trouvé, Hôtel Drouot Paris, 30.09.2025
Le Auctions